Nga Ilir Muharremi
Shpirti i mbyllur brenda burgut, i lirë më shpresë nga trupi, i ngopur me errësirë njeriu. Trupi i njeriut i shpërbërë përmes imazheve, rrudhat e tyre që reflektojnë vuajtje dhe ankth. Shputa të këmbëve, detaje të shuplakave të duarve, shprehin burgosjen, torturat, ankthin psikologjik të njerëzve gjatë kohës së komunizmit në Shqipëri. Artisti Oltsen Gripshi në ekspozitën e tij personale “Errësirë” të hapur te Muzeu Kombëtar i Përgjimeve të Sigurimit të Shtetit “Shtëpia me Gjethe’’ ditë më parë, prezantoi vepra shumë interesante.
Kolumne / Opinione
Nga Ilir Muharremi
Lulet na magjepsin, na joshin, mbushin boshllëkun tonë të brendshëm, janë si balsam për plagët e shpirtit dhe për bukurinë e syrit. Vetja jonë shpesh lëshon mendjen drejt galaksisë, përhumbet dhe lulet përmbushin atë përcaktueshmëri të vetes sonë. Vetmia është e rëndë për atë që nuk është mësuar, ndërsa lulja është miku ynë më i mirë në këto çaste bashkëjetese.
Nga: Milot Gusia
Fokusi i krijimtarisë skulpturore të artistit Basheski është i kthyer drejt njeriut, prandaj theksohet interesimi i tij në qasjen hiperrealiste të formësimit konceptual të veprave, të cilat në projektimet teorike tejkalojnë hiperrealizmin, dhe flasin rreth jetës dhe botës në të cilën jetojmë.
Nga: Milot Gusia
Asgjë nuk provokon ndjeshmërinë artistike më shumë se sa pikëllimi. Tek artistët, ngjarja si ajo e personave të zhdukur me dhunë gjatë luftës sjell tek takimi i emocioneve universale dhe një vullneti individual për të materializuar, ekspozuar, kuptuar dhe pranuar këtë çështje dhe madje nëse është e mundur për të gjetur një formë artistike për të ndihmuar për ta tejkaluar dhembjen e shkaktuar nga ajo.
Nga: Milot Gusia
Video arti, fotografitë, dhe autobiografitë fiktive të artistes Martine Syms janë të bazuara në një përshkrim në vetën e parë. Ajo është krahasuar me artistin Arthur Jafa në mënyrën e zhurmimit të kulturës Afro-Amerikane përmes mënyrës së arkivimit dhe përdorimit të strategjisë antropologjike.
Nga: Milot Gusia
Veprat e Petrit Halilajt hulumtojnë identitetin kulturorë, kombësinë dhe trashëgiminë, si dhe idetë e kujtimeve kolektive dhe individuale. Veprimtaria e tij përfshin skulpturën, videon, vizatimin dhe instalacionin, si dhe punën me materiale dhe tekstile tradicionale.
Kritikë
Nga: Milot Gusia
Një nga bazat e manifestos së artistit Astrit Ismaili është kritika e vazhdimit të funksionimit dikotomik dhe binar të shoqërisë bashkëkohore, e cila vazhdon të refuzojë kompleksitetin e njeriut modern dhe natyrën e tij e cila është në një tranzicion konstant. Duke reflektuar të gjitha këto gjendje të transformimit të brezit të ri apo trupave të reja dhe mundësive të tyre për tu ndryshuar dhe zgjeruar apo evoluar, për të vërtetuar këtë artisti Ismaili kthehet tek botanika, historia dhe shkenca.
Nga: Milot Gusia
Ndjekja e së vërtetës artistike është parësore në veprat e artistit Edi Hila. E vërteta, e kuptuar si prezantim i realitetit të botës ashtu si është, është shumë më i rëndësishëm për artistin sesa çfarëdo nocioni i të “bukurës”. Për artistin Hila, e vërteta nuk mund të mohohet apo shmanget, madje edhe kur nuk është ajo që dëshirojmë ta dëgjojmë. Madje edhe kur ajo nuk është e “bukur” për sytë e audiencës. Dhe pikërisht është kjo e vërtetë e shprehur vizualisht, pa ndikimin e censurës apo hiperbolizimit, që shërben si dokument i një të kaluare. Ajo nuk ka nevojë për dekorimin.
Nga: Milot Gusia
A po kthehet njeriu në një asamblazh kiboorganik? Mendjet tona po zgjerohen në pajisje të jashtme, telefon të mençur, pajisje të bartshme dhe sisteme AI. Ne gjithnjë e më shumë po interpretojmë botën përmes këtyre zgjatjeve protetike. Ekspozita "You know me so well" përdor forma të reja të shprehjes për të eksploruar identitete të reja fluide të simuluara të cilat përkundër natyrës së tyre virtuale, bëhen të dukshme dhe materializohen.
Nga: Milot Gusia
Teatri, ky tempull arti që na magjeps duke kapërcyer kufijtë e kohës, na thirri përsëri për një vepër kolosale teatrore. Faustin. Këtu me shumë pasion dhe dashuri artistët na kthyen në strehën e teatrit për të na bërë të reflektojmë. Në mes të kësaj hapësire modeste ne për një copë kohe gjejmë çlirimin dhe arratisemi nga përditshmëria jonë. Shqetësimet tona zhduken ndërsa zhytemi në një histori rrëqethëse të një fabule që akoma shumë rezonon për ne.
Nga: Milot Gusia
Vepra “Never Say Never” e artistit Alban Muja, na përkujton një nga thëniet e mirënjohura të veprimtarit të shquar Adem Demaçi. Kjo vepër mund të konsiderohet si një nga anti-monumentet e para me një koncept bashkëkohorë në Kosovën e pasluftës.
Nga: Milot Gusia
Artistja multidisiplinare Saranda Sadikaj i takon një brezi të ri krijuesish të cilët duke përdorur mediume të reja dhe origjinale të shprehjes po arrijnë me sukses të ngritin çështje të preokupimit në Kosovën e pasluftës, si ndikimin akoma të theksuar të traditës patriarkale dhe femicidit.
Duke ndërthurur poezinë slam me artin e performancës, kompozimit, koreografisë dhe aktrimit artistja Sadikaj gradualisht po zgjeron raportuarin e shprehjes krijuese.
Galeritë aktuale
Bazament është një hapësirë kushtuar artit bashkëkohor. Fokusi kryesor i saj është krijimi i një skene të pavarur dhe të qëndrueshme të artit bashkëkohor, duke ofruar një hapësirë të re ekspozuese ku mund të shfaqen diskurse dhe narrativa të artit bashkëkohor shqiptar, në raport të ngushtë me skenën e artit bashkëkohor ndërkombëtar.
TULLA është një qendër kulturore e dedikuar aktiviteteve edukative: menaxhimit të artit, kritikave sociale dhe artistike, kuratorisë, seminareve, tryezave të rrumbullakëta dhe ngjarjeve të tjera kulturore në të gjitha fushat e artit.
ZETA, është Qendër për Artin Bashkëkohor, një hapësirë ekspozuese, jo fitimprurëse, e themeluar në vitin 2007, nga Valentina Koça. Me një sipërfaqe prej 150 metrash katrorë. ZETA funksionon si një vend i pavarur kulturor për qasjet multidisiplinare në artet pamore, duke përfshirë pikturën, skulpturën, fotografinë, videon, instalimin , tingujt dhe performancën.
LambdaLambda është galeria e parë ndërkombëtare për artin bashkëkohor në Prishtinë që u hap në fillim të vitit 2015. Qëllimi i saj është t'u ofrojë artistëve dhe auditorit një mjedis intim dhe joformal të favorshëm për eksperimente, diskutime dhe mësime, veçanërisht duke sjellë së bashku artistë ndërkombëtarë dhe vendor.
SHTATËMBËDHJETË (17) është organizatë joqeveritare e themeluar në Prishtinë, Kosovë në vitin 2018. SHTATËMBËDHJETË fillimisht nisi si duo bashkëpunuese me qëllim të krijimit të veprave artistike vizuale dhe intelektuale të cilat eksplorojnë perspektivat psikologjike dhe sociale nëpërmjet Video – Artit Eksperimental.
ARMATA është hapësirë publike në Prishtinë, Kosovë, që promovon kulturë alternative dhe dialog shoqëror.
Termokiss është qendër e drejtuar nga komuniteti në Prishtinë me mision këmbimin urban dhe civil, reflektimin dhe ndryshimin. Pas rivitalizimit të një objekti industrial të braktisur, qendra "Termokiss" është aktive me një shumëllojshmëri ngjarjesh, të cilat parimisht janë jo-fitimprurëse dhe edukative.
Galeria e Fakultetit të Arteve gjindet në kuadër të Fakultetit të Arteve të Universitetit Hasan Prishtina dehe ka një hapësirë të konsiderueshme ekspozuese. Në këtë galeri artdashësit kanë mundësinë të takojnë veprat e artistëve student të Fakultetit të Arteve.
Galeria Kombëtare e Kosovës është themeluar në vitin 1979, si një domosdoshmëri pasi themelimit të Akademisë së Arteve në vitin 1973. Që nga themelimi i galerisë, kanë dalë artistë të shumtë nga Fakulteti i Artit në Universitetin e Prishtinës. Ata kanë diplomuar në fusha të ndryshme të artit si në pikturë, skulpturë, dizajn grafik, grafikë dhe arte të aplikuara.
Featuring Artists
aktuale tani
FORUMI I LIBRIT
Semiotika dhe Filozofia e Gjuhës përshkruan të gjithë traditën e doktrinës së shenjave, duke futur rrugën e saj përmes leximeve simbolike dhe alegorike të Shkrimeve të Shenjta, njohurive të ndryshme të fushës së filozofisë dhe retorikës, dhe brenda (dhe jashtë) pozicioneve të ndryshme të kritikës letrare moderne.
Eagleman mbulon dekada të kërkimeve më të rëndësishme në funksionimin e trurit dhe gjithashtu paraqet zbulime të reja nga kërkimet e tij: në lidhje me sinestezinë, ëndërrimin dhe pajisjet e veshshme që po revolucionarizojnë mënyrën se si ne mendojmë për pesë shqisat njerëzore. Livewired është aq thellësisht informues sa është i arritshëm.
Garry Kasparov bën një argument befasues për të reflektuar mbi kohët tona në ndryshim. Ai na drejton nëpër llojet e pyetjeve që duhet të bëjmë për teknologjinë dhe atë që mund të presim nga kjo botë në zhvillim të shpejtë. Ashtë një punë që ai është i kualifikuar për ta bërë. Si një nga shahistët më të mëdhenj të historisë, ai u përball me një ekip shkencëtarësh kompjuteri dhe teknologjisë së tyre të përparimit.
Në këtë koleksion madhështor dhe shpesh befasues të eseve Barthes eksploron mitet e kulturës masive. Duke marrë tema të ndryshme si mundja, filmat, plastika dhe makinat, Barthes zbërthen në mënyrë elegante simbolet dhe shenjat e ngulitura thellë në aspektet e njohura të jetës moderne, duke demaskuar ideologjitë dhe kuptimet e fshehura të cilat ndikojnë në mënyrë të nënkuptuar në mendimin dhe sjelljen tonë.
editoriale
Në vijim mund ti lexoni disa tema të përzgjedhura nga redaksia e revistës MonokroM.
Video Podkast
Artist Talk - Vështrime rreth ekspozitës "Më i mirë ish varri sesa mos me ditë” organizuar nga Fondi për të Drejtën Humanitare, si pjesë e projektit të përbashkët me KOSOVO 2.0 dhe e sjellë në jetë nga artisti Driton Selmani nën kurimin e Blerta Hoçisë, një artiste të shquar nga Shqipëria e cila jeton dhe vepron në Prishtinë.
Artist Talk: Milot Gusia - vështrime rreth ekspozitës “Reflection” të artistit Zharko Basheski. Fokusi i krijimtarisë skulpturore të artistit Basheski është i kthyer drejt njeriut, prandaj theksohet interesimi i tij në qasjen hiperrealiste të formësimit konceptual të veprave, të cilat në projektimet teorike tejkalojnë hiperrealizmin, dhe flasin rreth jetës dhe botës në të cilën jetojmë.
Renea Begolli (1998) është artiste vizuale me seli në Prishtinë, Kosovë. Puna e saj bazohet në kujtime dhe përvoja të jetës së përditshme dhe ëndrrave. Për më tepër me artin e saj ajo reflekton dhe bën pyetje mbi izolimin dhe mungesën e lirisë së lëvizjes në hapësirën mendore dhe fizike të krijuar nga problemet politike dhe shoqërore të të qenurit qytetar i Kosovës. Idetë e saj shprehen kryesisht përmes pikturave, vizatimeve, instalimeve dhe video artit.
Artist Talk me kuratorin e ekspozitës "Breathe" Berat Bajramin në platformën MonokroM. Ekspozita është mbajtur në kuadër të festivalit ‘FemArt’ të organizuar nga Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis. Ekspozita “Breathe”, përvec kuratorit Berat Bajrami, përfshin vepra të tjera nga artistë si Renea Begolli, Luiza Thaqi, Ani Manana Matevossian, Lumturie Krasniqi, Ellen Frank, Butrint Morina, Suzanne Eind Gaskell, Ragini Upadhyaya dhe Lara Saget.
programi i manifesta 14
Në vitin 2022, Manifesta 14 Prishtina po mbahet në Prishtinë, Kosovë. Manifesta 14 Prishtina synon të mbështetë qytetarët e Kosovës në ambiciet e tyre për të rikthyer hapësirat publike dhe për të rimenduar të ardhmen e kryeqytetit të tyre si një metropol me mendje të hapur në Ballkan dhe në Evropë përmes zhvillimit të një institucioni të ri kulturor për Kosovën dhe rajonin e saj.
